Zintuigenverhalen: voorlezen ervaren met al je zintuigen

Voorlezen is leuk voor jong en oud, maar is nog leuker als alle zintuigen worden gestimuleerd. Vooral wanneer door een beperking bestaande voorleesboeken niet aanspreken, dan kan ‘Zintuigenverhalen’ een manier zijn om verhalen te beleven, samen contact en plezier te hebben.

Uit de effectstudie van ‘Zintuigenverhalen’ blijkt dat kinderen met beperkingen bij het ervaren van een zintuigenverhaal meer en gevarieerder communiceren dan tijdens gewone voorleesverhalen. ‘Zintuigenverhalen’ is ontwikkeld door Kentalis, een landelijke zorg- en onderwijsorganisatie, voor kinderen die doof / slechthorend zijn of een taalontwikkelingsstoornis (TOS) hebben, met daarnaast bijvoorbeeld een verstandelijke beperking. Bij hen is sprake van een Communicatief Meervoudige Beperking (CMB) en hun ouders / familie als ook (betrokken) professionals kunnen ‘Zintuigenverhalen’ gebruiken.

“Bij ‘Zintuigenverhalen’ vertel je een verhaal over een herkenbare gebeurtenis en gebruik je tijdens het voorlezen allerlei voorwerpen om het verhaal duidelijker te maken en het te laten beleven. Alle zeven zintuigen worden aangesproken: horen, zien, ruiken, proeven en voelen, lichaamsbesef en soms evenwicht,” vertelt ontwikkelaar Rita Gerkema-Nijhof, communicatiedeskundige/orthopedagoog bij Kentalis. De communicatie wordt hierdoor op een positieve manier gestimuleerd. Het zintuigenverhaal wordt voorgelezen met behulp van communicatievormen op maat, zoals pictogrammen, PCS symbolen, foto’s en in Nederlands ondersteund met Gebaren of Nederlandse Gebarentaal. Zintuigenverhalen zijn ontwikkeld door Kentalis op basis van Multi-Sensory Storytelling en Totale en Ondersteunde Communicatie.

Kentalis heeft samen met de Radboud Universiteit (BSI) een effectstudie uitgevoerd. Hierbij is onderzocht of het voorlezen van zintuigenverhalen aan kinderen met een Communicatieve Meervoudige Beperking een positieve invloed heeft op hun communicatieve uitingen tijdens het lezen van het verhaal. Zes kinderen zijn meerdere keren voorgelezen; eerst een aantal keer met het verhaal als gewoon voorleesverhaal en daarna zo’n tien keer als zintuigenverhaal, dus mét zintuiglijke prikkels (zoals voorwerpen, bewegingen, geuren).

Alle voorleessessies zijn op video opgenomen en geanalyseerd. De voorlezers waren erg enthousiast. Analyses laten zien dat de kinderen tijdens het voorlezen van een zintuigenverhaal meer en gevarieerder communiceren dan tijdens gewone voorleesverhalen. Zo zijn de kinderen bijvoorbeeld actiever; bijna alle kinderen reageren vaker direct op wat de voorlezer zegt/gebaart en doet. Enkele kinderen nemen zelf meer initiatief. Ook zijn er kinderen die niet spreken, maar nu meer klanken beginnen te maken. Verder hebben de kinderen meer aandacht voor het verhaal en de voorlezer.

Om kennis te maken met ‘Zintuigenverhalen’ zijn er vier verschillende verhalen in verschillende versies gratis beschikbaar gemaakt, namelijk Jip bakt koekjes, Jip gaat naar bed, Lynn gaat naar buiten, en Lynn gaat naar het bos. Met een handleiding, downloads, filmpjes

en een materialenlijst kan iemand zelf aan de slag. De voorbeeldverhalen zijn te vinden in de webshop van Kentalis. Ook is er een gratis iBook

voor gebruik op de iPad te downloaden in de Apple iBooks Store. Hierin staan de vier verhalen. Zelf een zintuigenverhaal op maat leren maken is ook mogelijk door het volgen van een cursus bij Kentalis. Inschrijven hiervoor kan via de webshop .

Kentalis is er voor mensen die een taalontwikkelingsstoornis hebben of slechthorend, doof of doofblind zijn, ook als zij meerdere beperkingen hebben. Zij kunnen bij Kentalis terecht voor onderzoek, zorg en onderwijs op maat, dicht bij huis en op locaties door heel Nederland. Ook werkt Kentalis samen met zorg- en onderwijsprofessionals in het binnen- en buitenland. Onder het motto: ‘Samen komen we verder’.